Gabayadii Qawdhan Ducaale

 

Ninka Xarbi Dheere la odhan jirey ee reer Dalal (Ogaadeen) ayaa dhawr goor ka gabyey dagaalkii Dhurwaale ee Ciidagalaha Ugaadeenku ku jebiyey. Gabayo dhawr ah ayay is weydaarsadeen Xarbi iyo Ismaciil Xayd "Aflow". Gabayadaas oo aan na soo gaarin ayaa mid ka mid ah Xarbi Dheere ku caytamay isagoo yidhi "Sheekh Isaxaaq" ma ahayn nin meel la yaqaan ka dhashay. Ayadoo gabaygaasi furan yahay ayaa niman badan oo Ogaadeen ah la galaaftay markaasuu Qawdhan Ducaale gabaygan soo socda tiriyey. Gabayga oo aannay intiisa danbe i soo gaadhin wuxu Qawdhan ku weerarayaa nasabka Xarbi iyo qolada uu ka dhashay ee Daarood isagoo uga sii gudbaya faallaynta sidii loo jebiyey beelihii Ogaadeen ee utuntu jiiftey;

Sidii Mayl akhbaartuu ku yimi, lagu ogaanaayo Ama Geel aroora oo saq-dhexe, oodda kala jeexay Ama geesh ilaalo u timi, oo idil ku guuraaya Axmedoow ayaantii xalay, baa layla oogsadaye Waxa iman amuurtii horiyo, eelka dhici doona Ummusha iyo Ugaadeenba waa, wada illaawaane Labaduba sidii loo arkay, bay u il gadnaayeene Kolba aniga oo aamusay, buu alifyo keenaaye Bal ogoow ikhyaareey Xarbi baan, iil ku ridayaaye Eray waxan u naqay waa halkaad, niman ku aanaysay Annagay awoow noo ahayd, awliyada qaare Aw Yuusuf baa noo muddo ah, iidda loo kaca'e Goortuu ishaaray baa Qudbiga, ururku joogaaye Adna reer Wardheeriyo jin baa, kuu agaasimane Ilmihii Fircoon baad ahayd, ubadki Qaaruune Kitaabbada la eegiyo warkii, Aadan laga keenay Eedaanka waati aad Bilaal, ka anfariirteene Arladii Xajkii uma dhawid, oo eegi lagu saarye Lagaa ood udgoonkiyo dhulkuu, eegay nebegiiye (NNKH) Ashahaadda noo raatubaad, idinku diiddeene iimaanka waati aad sidii Ey, ka cararteene Addunkiinna dhacan baa Sekeda, laga eryaayaaye Afka Qaaba-Qawseyn halkii, laysu iman doono Ashahaadda maadaaba qira, lagu ammaan doonto Ma alkumay Irdaha gabayga, waan kala aqaannaaye Onkod Heego-dhacay waa biyaha, idibilkeediiye Waa aydintaan marin jiree, eray kalaan baanay Haaruun ardaayada ka dumay, sooma oriyaane Adhi jabay ragoodii ka daran, aarka noo galaye Alka Duudda, ilimmii Dheryaa, aballaxii yaalle Xirsibay indhaha kala heleen, ulayar Maadhiine Soofihii aroos maagganaa, aakhiruu tegaye Axmed dhimey agoontiinaway, alamba'aysaaye Haddaanaan itaal dirir ahayn, amase eedbaaska Anba waan u urugoon lahaa, inanki dheeraaye Ilma Xiireybay eeda malag, oofta kaga taalle Wallee aabbahoodaan ka kicin, adhaxda guudkeeda Ma unkamay irdaha gabayga waan kala aqaannaaye Onkor heega-dhacay waa biyaha, idibilkiisiiye Waa ayddintaan marin jiree, eray kalaan baanay Lama arag iyaga reer Dhegood, Udanna daaduunye Waxa reer Garaad loo ajalay, waa af-xumadiiye Sida adhi jarkii lagu maroo, oonna la hayaamay Ama oori furantoo rugtii, ku ag wareegeysa Ama Carab amaahdii mid kale, ku ashkateyneysa Imminkay intii Muummin Cali, udullubaysaaye Ismaaciil Jiciir, Shiil Aflow, Aammin iyo Daahir Ableydii boqnaha kaga dhacduu, Aadan qoonsadaye Lama aasin oogadana way, ka arradnaayeene Adigiyo ilmaadeerradaa, kula ardaa jooga Ifka waw dil, aakhirona waw ololki naareede Ma unkamay irdaha gabayga waan kala aqaannaaye Onkor heega-dhacay waa biyaha, idibilkiisiiye Waa ayddintaan marin jiree, eray kalaan baanay Ninkii shaalka aanaysan jirey, ubaxa dheeraada Uunsiga waraabuhu ku cunay, wawga soo uraye Isagana aboorkaa madhsaday, adarki weeyaane Ma ogtahay Abiib waxa qabsaday, arayuhuu waayey Iyana reer Wajaalaa sidii, aara loo jaraye Carabiyo Gureysiyo Salaan, udurrucii haystey Asay dhiigle waatay kabaha ku illanaayeene Arwaaxuu ahaa Halaq Miraa, loo unuun jaray'e Eedaadka reer Dhicisowbaa, aana kuu xigaye Ilma Laag haddaan lagu arkayn, waa am taladoode Waa oohintii Timiro-dheer, awga baxayaaye Maantana miyaan ololiyaa, shooladda agtaada Sowtii ab gaadhee dagaal, loo irkaday maaha Sowtii Ugaas Kooshiniyo, aw la dilay maaha Sawkii u awrkuna waddada, aad u jaray maaha Sowtii ilwaad quruxsaneey, Eero timi maaha Awaaraha markii lagu lallabay, Aammin xeradeeda Waataad sidii igadh la tolay, na oggolaateene.